Pizza to włoski przysmak, który trafił na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Skąd pochodzi? Czy naprawdę wymyślili ją Włosi?
Współcześnie nikt nie dyskutuje z włoskim rodowodem pizzy. To jakby odebrać Bawarczykom Oktroberfest. Warto jednak wiedzieć, że na obecny wygląd – i smak – tradycyjnej włoskiej pizzy wpływ mieli nie tylko Włosi. Pizza stanowi pewnego rodzaju efekt „pracy zbiorowej” co najmniej kilku nacji. Włosi, Grecy, a nawet Słowianie i fenomen przenikania się tradycji kulinarnych odegrają niemałą rolę w naszej opowieści. Podobnie jak arystokraci, którzy zapałali miłością do prostego jedzenia i lokalnych składników.
Kiedy pizza rozbrzmiała po raz pierwszy?!
Oczywiście chodzi tu nie o placek z dodatkami, a jego nazwę… Jeśli wierzyć historykom i kronikarzom, słowo „pizza” po raz pierwszy rozbrzmiało w X wieku, w miejscowości Geata. W środkowej Italii słowo to było dość popularne, ale zamawiając w tamtych czasach pizzę w restauracji, należałoby się spodziewać czegoś przypominającego grecką pitę niż dzisiejszą pizzę. No właśnie, grecka pita. Jaką odgrywa rolę w historii pizzy?
Pizza stanowiła niegdyś odpowiednik chleba. Wynikało to oczywiście z procesu obróbki termicznej. O wiele łatwiej było upiec płaski chleb niż pękaty bochenek. Jeśli spojrzymy na pizzę jak na chleb, szybko dojdziemy do wniosku, że pomysł wysmarowania go czymś – sosem, oliwą – i zjedzenia to pewnego rodzaju kulinarna rewolucja. Chleb jadano na sucho lub maczano w zupie. Ta nie narodziła się wcale we Włoszech. Pomysł smarowania chleba i przyrządzania „kanapek” – w pewnym sensie z wszystkiego, co znalazło się w danej chwili pod ręką – jest pomysłem greckim. W historii kulinariów był on również obecny w Gruzji (gruziński lawasz), Mezoameryce (tortilla) oraz Indiach (czapati). W historii kuchni polskiej – słowiańskiej – również natkniemy się na danie o podobnej charakterystyce. To Podpłomyk czy podkarpacki proziak.
Kiedy pizza nabiera kształtu…
Słowo znane od X wieku popularność – i to już w formie o wiele bardziej zbliżonej do współczesnej pizzy – zyskało w XVI wieku. W tym okresie w Neapolu spowszedniał płaski jak patelnia chleb, na którym można było znaleźć zioła, kawałek sera albo ryby. Całość zwilżano oliwą lub smalcem. W takiej postaci pizza był szybką kanapką, którą można było zjeść w biegu.
I choć ówczesna pizza była mało wyrafinowana i z pewnością niegodna królewskiego stołu, nie przeszkodziło jej to w podbiciu serc arystokracji. Ferdynand I Burbon, król Neapolu i Sycylii wymykał się potajemnie do miasta, żeby móc się rozkoszować swoim ulubionym daniem. Jego następca daleki był od przebieranek i cichego wymykania się z pałacu. Zamiast tego zaprosił do siebie piekarza Domenica Testę i podał pizzę królewskim gościom. Równocześnie, u stóp Wezuwiusza, pizza nadal była jedzeniem biedoty, co w późniejszym czasie zaowocowało popularną dzisiaj pizzą margherita, ale to temat na kolejny artykuł. Podobnie jak rola USA w światowej karierze pizzy, która bez włoskich imigrantów na Nowym Kontynencie mogłaby się potoczyć zupełnie inaczej.
Fiero Pizza Łódź - obsługujemy lokalizacje Bałuty, Centrum, Chojny, Dąbrowa, Pabianice, Teofilów, Tomaszów Mazowiecki, Widzew. Zapraszamy!
